Autorka artykułu, Sandra Radecka, jest specjalistką od bezpieczeństwa, zdrowia i dobrego życia w pracy, laureatką wyróżnienia „The Best of Wellbeing 2020”, przyznawanego przez Wellbeing Institute. Z wykształcenia prawniczka, z wyboru – pasjonatka wellbeingu i aktywistka na rzecz lepszych, bardziej świadomych miejsc pracy. Jest praktykiem i szkoleniowcem w obszarze bezpieczeństwa higieny pracy, prawa pracy, ppoż, pierwszej pomocy, ergonomii i wellbeingu. Od ponad dekady edukuje, inspiruje i wspiera pracowników oraz firmy, pokazując, że bezpieczeństwo, ergonomia i dobrostan to nie dodatki, ale fundamenty zdrowego środowiska pracy.
Europa jest domem dla najbardziej równych społeczeństw na świecie, najwyższych standardów warunków pracy i szerokiej ochrony socjalnej. Dlatego to właśnie w Europie trwa debata o nowym standardzie pracy – takim, który uwzględnia potrzeby wszystkich, niezależnie od płci i roli społecznej.Parlament Europejski, Rada i Komisja proklamowały Europejski Filar Praw Socjalnych w 2017 r. na Szczycie w Göteborgu. Określa on dwadzieścia kluczowych zasad, prowadzących w kierunku silnej Europy socjalnej, która jest sprawiedliwa i pełna możliwości w XXI wieku.
Dwa lata później, wspólnota europejska uczyniła kolejny krok. Dyrektywa Work-Life Balance Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r., wprowadziła zapis obszarów równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym rodziców i opiekunów.
To jednak nie wszystko. Zdecydowanie trzeba zrobić jeszcze sporo, aby dwadzieścia zasad Filaru pomogło nam budować sprawiedliwsze i lepiej funkcjonujące rynki pracy, a także dobre systemy opieki społecznej dla dobra wszystkich Europejczyków, a przede wszystkim Kobiet. Realizacja Filaru oraz obszarów Work life balance jest więc obecnie wspólnym wysiłkiem instytucji UE, władz krajowych, regionalnych i lokalnych, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego.
Jednak czy Pracodawcy wspierają Kobiety w godzeniu życia zawodowego z prywatnym? Na pewno powinni. Work-life balance to bowiem nie tylko element polityki HR – to strategiczny filar nowoczesnej organizacji. Firmy, które inwestują w elastyczność i dobrostan pracowników, zyskują lojalność, wyższą produktywność i przewagę konkurencyjną. To również realna potrzeba, szczególnie w kontekście Kobiet, którym przyszło łączyć obowiązki zawodowe z opieką nad dziećmi i domem.
Co mówią dane OECD? Polska jeszcze szuka balansu
Podczas gdy Europie trwa debata o nowym standardzie pracy, w Polsce work-life balance to wciąż często luksus, nie prawo. W szczególności dla kobiet, które dźwigają większość nieodpłatnej pracy opiekuńczej. Czy nasze firmy są gotowe na realną zmianę? Jakie rozwiązania faktycznie wspierają łączenie ról zawodowych i rodzinnych?
Zarówno w Polsce, jak w Europie, coraz więcej firm wdraża rozwiązania wspierające równowagę między pracą zawodową, a życiem prywatnym. Polska aktualnie zajmuje dopiero 25. miejsce (na 41 krajów) w rankingu OECD, dotyczącym work-life balance. Tylko 5% polskich pracowników jest zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin, kiedy średnia UE to aż 17%.
Co więcej, Polska uzyskała jedynie 6,5 punktów na 10 w indeksie work-life balance, podczas gdy liderzy osiągają znacznie wyższe wyniki, np Włochy (9,4), Dania (8,6), Norwegia (8,5) czy Holandia (8,3). Niestety, kobiety w Polsce nadal częściej niż mężczyźni rezygnują z kariery lub ograniczają etat z powodu obowiązków rodzinnych. Czy powinno tak być?
W 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu Pracy wdrażająca unijną dyrektywę work-life balance. Wszyscy Pracownicy zyskali m.in. prawo do:
- elastycznego czasu pracy,
- pracy zdalnej,
- urlopu opiekuńczego (5 dni rocznie),
- dwóch miesięcy nieprzenoszalnego urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców
Nadal jednak daleko nam do liderów w tym obszarze. W krajach takich jak Holandia, Dania czy Finlandia, normą powszechnie przyjętą są praktyki takie jak: krótszy tydzień pracy (np. 33–35 godzin), wysokie wskaźniki zatrudnienia kobiet, rozbudowane systemy opieki nad dziećmi, elastyczne formy zatrudnienia. Przykładowo, w Holandii aż 74% kobiet pracuje w niepełnym wymiarze godzin, co pozwala im łączyć życie zawodowe z prywatnym bez rezygnacji z kariery.
Firmy, które rozumieją, że „równowaga” to też strategia biznesowa
Polska wypada dość słabo na tle innych krajów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Zaczyna się to jednak pomału zmieniać. Niektóre polskie firmy starają się gonić standardy wspierające work life balance Kobiet. Sięgają do najlepszych praktyk i rozwiązań, które faktycznie wspierają równowagę.
Dla przykładu, firmy takie jak ING Bank Śląski, Allegro, Santander Bank Polska, mBank, Google Polska, Capgemini Polska, Microsoft Polska, Nestlé Polska, Orange Polska, LPP, Żabka Polska, BNP Paribas Polska wprowadziły do swoich rozwiązań: elastyczne godziny pracy, pracę zdalną, Program „Dwie godziny dla rodziny”- jako skrócony czas pracy, aby spędzić więcej czasu ze swoją rodziną.
Na szczególną uwagę zasługuje program „Mama wraca do pracy”, który cieszy się coraz większą popularnością wśród firm. Program obejmuje m.in. następujące propozycje dla pracownic: prywatny, opłacony przez firmę poród rodzinny, dodatkowy miesiąc płatnego urlopu macierzyńskiego, 6-cio godzinny dzień pracy dla kobiet przez 2 miesiące po powrocie z urlopu (z zachowaniem pełnego uposażenia), elastyczne formy i czas pracy, ścieżka powrotu dla kobiet wracających z urlopu macierzyńskiego, a także pokój do karmienia, dostosowany do potrzeb kobiety i dziecka. Ponadto, coraz więcej dużych firm decyduje się na dofinansowanie do opieki nad dziećmi lub otwarcie żłobków czy przedszkoli przyzakładowych.
Pracownice oprócz wspomnianych form wsparcia mogą też liczyć na przychylność Pracodawców, co do wyboru formy zatrudnienia: kontrakty, B2B, umowy o pracę i zadaniowy tryb pracy, elastyczny grafik pracy czy pracę zdalną.
Równowaga, która działa. Dlaczego to się opłaca?
Pracodawcy zdają sobie coraz większą sprawę z tego, jak ważna jest potrzeba elastyczności przy zatrudnianiu kobiet, jak również zapewnienie budowania kultury bezpiecznej przestrzeni w wewnątrz firmy. Budowanie bezpieczeństwa i kultury work-life balance przez organizację jest planem długoterminowym, jednak ostatecznie przynosi bardzo pozytywne efekty. Dlatego też, pracodawcy coraz częściej stawiają na organizację szkoleń mentoringowych, bezpłatnej opieki psychologicznej czy dostosowanie przestrzeni biurowej lub fabryki dla Kobiet.
Dobrą praktyką pracodawcy jest też zapewnienie zaplecza higienicznego, udostępnienie środków sanitarnych dla kobiet w pomieszczeniach służących do zachowania higieny intymnej. Takie działania dają kobietom poczucie bezpieczeństwa oraz podnoszą poczucie komfortu, szczególnie w okresie menstruacji. W zachowaniu równowagi pomocne mogą też być pomieszczenia do wyciszenia i relaksu, gdzie pracownica może odpocząć i skorzystać z fotelu do masażu. Dodatkowe benefity mogą również obejmować dłuższe przerwy od 30- 45 min, dostęp do kart lunchowych, dofinansowanie do kafeterii, prywatnej opieki zdrowotnej i dedykowane karty badań dla kobiet. Do tego dojść mogą szerokie pakiety szkoleń podnoszących kompetencje i mobilność zawodową, czy większa autonomię i elastyczność miejsca pracy. Lista możliwych dobrych praktyk pracodawców jest jak widać długa.
Te rozwiązania powodują, iż pracownice czują się akceptowane, docenione i darzą większym zaufaniem i sympatią takie miejsce pracy. Firmy, które inwestują w elastyczność i dobrostan pracowników, zyskują lojalność, wyższą produktywność i przewagę konkurencyjną.
Polska stopniowo nadrabia zaległości względem krajów Europy Zachodniej w zakresie wspierania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, szczególnie w kontekście kobiet. Wprowadzenie nowych regulacji, takich jak praca zdalna, elastyczne godziny czy urlopy opiekuńcze, to krok w dobrym kierunku. Jednak nadal istnieją istotne wyzwania – od barier kulturowych po ograniczenia technologiczne i prawne, które wymagają transformacji.
Kampania Społeczna Siła Równości!
W projekcie Siła Równości! Fundacja Obywatelki.pl i JMM Sp. z o.o. połączyły siły, by mówić głośno o równości w pracy. Chcemy pokazać, z jakimi wyzwaniami wciąż mierzą się kobiety i jak je przezwyciężają, ale też zainspirować firmy, jak mogą wspierać work-life balance swoich pracownic.
Zapraszamy do wysłuchania sześciu podcastów z serii Od.ważne. Poznacie inspirujące historie kobiet, przełamujących bariery i stereotypy, które realizują swoje marzenia i osiągają sukcesy w zawodach, które same sobie wybrały, zwłaszcza tam, gdzie prym wiodą mężczyźni.
Projekt jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej i budżetu Państwa w ramach Programu „Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021 – 2027”
#FunduszeEuropejskie #FunduszeUE
