Latem szczególnie jesteśmy narażeni na ukąszenie przez kleszcze, ze względu na to, że często przebywamy na łonie natury. Ugryzienie przez tego pajęczaka, który żyje na krzewach i trawach do wysokości 1,5 m, może skutkować groźnymi chorobami. Jak zatem postępować po ukąszeniu przez kleszcza?
Jeśli już dojdzie do ugryzienia, należy przede wszystkim jak najszybciej usunąć pasożyta. Ryzyko zarażenia się jedną z chorób odkleszczowych, do których należą borelioza i odkleszczowe zapalenie mózgu rośnie z czasem wczepienia się go w naszą skórę.
Jak usunąć kleszcza?
Należy uchwycić kleszcza blisko skóry za pomocą pęsety i wyciągnąć go, lekko obracając. Pamiętaj, że jeśli nie uda Ci się usunąć go w całości i w ciele zostanie fragment pasożyta, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Po wyciągnięciu kleszcza odkaź miejsce ukąszenia i stale je obserwuj obserwuj. W niektórych przypadkach może pojawić się rumień wędrujący, a także inne objawy, np. gorączka i ból głowy. Rumień może ujawnić się nawet w ciągu miesiąca. Jeśli go zaobserwujesz, należy od razu zwrócić się do lekarza.
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych
Wedle specjalistów właściwym postępowaniem po ukąszeniu przez kleszcza jest:
- usunięcie go w całości przy zachowaniu zasad antyseptyki,
- obserwacja miejsca ukąszenia w kierunku pojawienia się rumienia wędrującego,
- obserwacja pacjenta w kierunku pojawiania się innych objawów zakażenia,
- obserwacja pacjenta w kierunku pojawiania się objawów zakażenia wirusowego (w kierunku odkleszczowego zapalenia mózgu).
Jak wygląda rumień wędrujący?
Zmiana pojawia się w miejscu ukąszenia zwykle po 1-3 tygodniach, a nawet do 3 miesięcy. Początkowo ma formę plamy wyniesionej ponad poziom skóry, która szybko się powiększa, wykazując centralne przejaśnienie. Jeśli w ciągu kilku dni osiągnie rozmiar ponad 5 cm jest to wskazanie do zażywania antybiotyku.
W przypadku pojawienia się zmian w okresie krótszym niż 2 dni i średnicy mniejszej niż 5 cm,mówimy o odczynie alergicznym lub toksyczno-zapalnym w reakcji na ukąszenie.
Diagnostyka laboratoryjna
Jeśli podejrzewamy boreliozę po ukąszeniu, wymaga to zbadania obecności w organizmie przeciwciał IgM lub IgG oraz u pacjentów z wynikiem dodatnim lub wątpliwym należy wykonać oznaczenia techniką Western-blot.
U chorych we wczesnym stadium, w przypadku dodatniego wyniku pierwszego testu i ujemnego drugiego, należy powtórzyć test Western-blot po upływie 2-4 tygodni.
Leczenie
Po rozpoznaniu boreliozy przez lekarza należy rozpocząć leczenie. Trwa ono przynajmniej 21 dni i opiera się na antybiotykoterapii.
Profilaktyka
Przede wszystkim zaleca się ochronę ciała przed kleszczami za pomocą ubrań z długim rękawem i nogawkami oraz czapki, stosowanie repelentów oraz odpowiednio wczesne ich usuwanie, w przypadku ukąszenie.
Na szczęście, w Polsce odsetek kleszczy zakażonych Borrelia spp. jest niewielki. Szacuje się go na ok. 3-25%. Co prawda, wyciągniętego ze skóry kleszcza standardowo nie bada się w kierunku nosicielstwa, jest jednak możliwość wykonania takiego badania, jeśli zachowamy pasożyta i dostarczymy go do laboratorium w obowiązkowo zamkniętym szczelnie naczyniu.
Artykuł powstał we współpracy z Jutro Medical – przychodnia nfz online.